Terug naar Kennis
Doorstroompotentie corporatiewoningen
Sander
mr. drs. A.F. de Clerck
06 111 064 65
Houdt van structuur en inzicht. Verstouwt bergen werk met een ijzeren discipline. Loopt de marathon binnen 3 uur.
De Nederlandse woningmarkt zit muurvast. Terwijl jonge gezinnen met kinderen in te kleine woningen wonen, bewonen veel 65-plussers juist ruime eengezinswoningen die eigenlijk te groot voor hen zijn. Deze mismatch wordt steeds pijnlijker nu de vraag naar betaalbare en passende woonruimte explosief stijgt. Het aantal alleenstaande huishoudens is sinds 2020 gegroeid van 2,3 naar 3,3 miljoen, waardoor inmiddels meer dan de helft van alle Nederlandse huishoudens uit één persoon bestaat. Tegelijkertijd telt Nederland nu 2,3 miljoen huishoudens van 65 jaar en ouder, en die groep blijft groeien door de aanhoudende vergrijzing.
Het probleem wordt versterkt doordat 65-plussers nauwelijks verhuizen. Slechts 2,2% van deze groep verhuist jaarlijks, tegenover een landelijk gemiddelde van 9%. Dit gebrek aan beweging heeft grote gevolgen voor de doorstroming, vooral omdat veel van deze ouderen in ruime eengezinswoningen wonen terwijl ze aangeven liever in een levensloopbestendig appartement te willen wonen. De bereidheid om te verhuizen is er dus wel, maar alleen als er passend aanbod beschikbaar komt in de eigen buurt. 65-plussers hechten namelijk sterk aan hun sociale netwerk en de nabijheid van voorzieningen.
Aan de vraagzijde zien we duidelijke veranderingen. Waar in 2021 nog vooral gezocht werd naar koopwoningen, oriënteren steeds meer huishoudens zich inmiddels op de huurmarkt. Het aantal huishoudens dat zoekt naar een huurappartement is gestegen van circa 430.000 naar 610.000. De hoge prijzen op de koopmarkt dwingen veel mensen naar de huursector. Het aanbod van nieuwbouwwoningen speelt hierop in: sinds 2018 is het aandeel kleine woningen tot 75 m² gestegen van 25% naar 36%, terwijl het aandeel grote woningen boven 80 m² daalde van 59% naar 48%.
Dit onderzoek brengt met behulp van CBS-microdata en BAG-informatie nauwkeurig in kaart wie waar woont, in welk type woning en met welk huishouden. Door deze data te combineren ontstaat voor het eerst een compleet beeld van de doorstroommogelijkheden binnen het corporatiebezit. Woningen zijn ingedeeld in drie grootteklassen en huishoudens in vier categorieën naar leeftijd en samenstelling. Hierdoor wordt zichtbaar waar de grootste knelpunten zitten en waar kansen liggen voor gerichte interventies.
Het onderzoek identificeert twee belangrijke routes om doorstroming te bevorderen. De eerste is woningruil, waarbij gezinnen die krap wonen kunnen ruilen met 65-plussers die te ruim wonen. Dit werkt het best in buurten waar beide groepen samenkomen. De tweede route is nieuwbouw van passende seniorenwoningen, waardoor 65-plussers kunnen doorstromen naar een geschikt appartement in hun eigen buurt en hun ruime woning beschikbaar komt voor een gezin.
Voor Eindhoven is met behulp van machine learning de verdichtingspotentie in kaart gebracht. Door historische ontwikkelingen van steden te analyseren en te combineren met gebiedskenmerken zoals bebouwingsdichtheid, voorzieningen en groen, ontstaat inzicht waar woningen toegevoegd kunnen worden met behoud van leefbaarheid. In Eindhoven blijken vooral Hemelrijken, Woensel-West, Blaarthem, Centrum en Bloemenbuurt kansrijk voor het toevoegen van seniorenwoningen, omdat hier ook veel 65-plussers ruim wonen die graag binnen hun buurt willen blijven.
Door deze datagedreven inzichten te combineren ontstaat voor het eerst gerichte sturingsinformatie waarmee corporaties en gemeenten per buurt kunnen bepalen welke interventie het meest effectief is. In plaats van een generieke aanpak wordt het mogelijk om precies daar in te grijpen waar de grootste winst te behalen valt, zodat de bestaande woningvoorraad beter benut wordt en zowel gezinnen als 65-plussers in een passende woning terecht kunnen komen.
Download via onderstaande button de output over de doorstroompotentie van buurten en/of lees hier meer over onze aanpak.
